Het innovatiewoordenboek
Wat is een orchestrator?
Het succes van open innovatie hangt af van vele factoren. Afgelopen jaar onderzocht onze stagiair Hugo Heller voor zijn afstudeeronderzoek één van die factoren, namelijk die van de rol van een orchestrator. In het innovatiewoordenboek vertelt hij er meer over.
Eerst je kennis over open innovatie opfrissen? Lees dit artikel.
En dan nu in het Nederlands…
Een orchestrator is iemand die in een netwerk de verbindende rol op zich neemt om samenwerking en innovatie soepel te laten verlopen. Stel je voor dat verschillende mensen of organisaties samen een groot doel willen bereiken, zoals een maatschappelijk probleem oplossen of een nieuw product ontwikkelen. In zo’n samenwerking heb je iemand nodig die zorgt dat alles op elkaar is afgestemd en dat de betrokken partijen goed samenwerken. Dat is wat de orchestrator doet.
De orchestrator:
- – brengt mensen bij elkaar: Hij of zij zorgt ervoor dat de juiste mensen of organisaties samenkomen die elkaar kunnen aanvullen.
- – coördineert acties: De orchestrator helpt bij het plannen en regelen van taken, zodat iedereen weet wat er moet gebeuren en wanneer.
- – begeleidt de samenwerking: Door gesprekken aan te moedigen en vertrouwen te bouwen, zorgt de orchestrator ervoor dat iedereen zich op zijn gemak voelt om bij te dragen.
- – houdt het grote doel voor ogen: Dit is belangrijk omdat in een netwerk mensen soms hun eigen focus hebben. De orchestrator helpt om iedereen te blijven richten op het gezamenlijke doel.
Je kunt de orchestrator zien als de dirigent van een orkest. In plaats van instrumenten, “speelt” hij of zij met mensen en ideeën, om samen tot iets waardevols te komen.
Wat houdt het in?
Om optimaal te functioneren, heeft een orchestrator bepaalde competenties nodig. Deze zijn onder te verdelen in vijf categorieën binnen een ijsbergmodel, waarbij een deel boven water zichtbaar is en een deel onder water verborgen blijft.
Voor de orchestrator staat het zichtbare deel voor de kennis en vaardigheden van een persoon. Dit zijn immers direct observeerbare en meetbare eigenschappen. Onder water bevinden zich de diepere, minder zichtbare competenties. Denk aan de sociale rol, het zelfconcept, de eigenschappen en de motieven van een persoon.
Deze onzichtbare lagen beïnvloeden sterk hoe iemand handelt en functioneert in het zichtbare vlak. Voor een orchestrator zijn deze onderliggende competenties cruciaal, omdat ze richting geven aan de zichtbare vaardigheden en prestaties.
We zetten de 5 categorieën van competenties op een rij:
#1 Vaardigheden
De eerste categorie gaat over de vraag of iemand over de vaardigheid beschikt om een taak uit te voeren. Hierbij kun je denken aan verschillende skills, zoals leiderschaps-, management-, analytische en organisatorische vaardigheden. Ook sociale skills, bijvoorbeeld rondom communicatie, vertrouwen en samenwerking, behoren tot deze categorie.
#2 Kennis
Kennis gaat over de informatie waarover een persoon dient te beschikken. In open innovatie is het bijvoorbeeld belangrijk om innovatiemethodes en samenwerkingstechnieken te kennen. Afhankelijk van de innovatie waar je mee bezig bent, is het ook handig als je kennis hebt van de branche waarin je werkt en de technologieën die een rol spelen.
#3 Zelfconcept
Zelfconcept is het eerste element dat vaak verborgen blijft voor anderen, maar sterk bepalend is voor iemands gedrag en prestaties. Het omvat iemands persoonlijke overtuigingen, waarden en houding. Denk hierbij aan zelfbewustzijn, zelfvertrouwen en onafhankelijkheid. Maar ook de mate waarin je gelooft dat je kunt innoveren en veranderen, en je overtuiging over het belang van samenwerken om doelen te behalen.
#4 Eigenschappen
Eigenschappen vormen de basis van iemands persoonlijkheid en bepalen hoe iemand in elkaar steekt. Voor open innovatie is het bijvoorbeeld belangrijk dat iemand enthousiast en optimistisch is, omdat dat bijdraagt aan een stimulerende en positieve werkomgeving. Daarnaast zijn aanpassingsvermogen en doorzettingsvermogen onmisbaar. Zaken als omgaan met veranderingen, uitdagingen niet uit de weg gaan en anderen inspireren zijn essentieel voor een rol als orchestrator.
#5 Motieven
Onder motieven verstaan we de intrinsieke drijfveren, emoties en verlangens die iemands handelen sturen. Ze laten zien wat iemand drijft in hun functie als orchestrator. Denk bijvoorbeeld aan de wens om behulpzaam te zijn, om anderen te motiveren of om sociale impact te maken. Deze motieven liggen vaak het diepst verborgen, maar maken wel een groot verschil in hoe iemand functioneert als orchestrator.
Het belang van competenties
Het samenspel van deze competenties bepaalt of iemand succesvol kan zijn als orchestrator. Daarbij is de ene competentie absoluut onmisbaar, terwijl een andere vooral een waardevolle aanvulling is. Bovendien verschilt het belang van elke competentie per niveau.
In de praktijk
Hoe kun je deze bevindingen toepassen in de context van open innovatie? Daarvoor zijn verschillende toepassingen mogelijk.
Als hulpmiddel in personeelswerving:
als je een orchestrator zoekt voor een open innovatienetwerk, vormen de geformuleerde competenties een goede richtlijn om te bepalen of diegene geschikt is voor het vak. Daarbij zijn vooral de laatste drie categorieën van belang, omdat deze intrinsiek aanwezig moeten zijn in een persoon.
Als hulpmiddel in functioneringsgesprekken:
de competenties vormen een goed uitgangspunt om iemands functioneren te bespreken. Het maakt duidelijk waar je sterke punten liggen en op welke vlakken nog verbetering mogelijk is. Zo kun je een ontwikkelplan opstellen, inclusief trainingen om kennis of vaardigheden te verbeteren.
Om nieuwe opdrachtgevers aan te trekken:
door je competenties als persoon of als bedrijf in kaart te brengen, kun je je toegevoegde waarde beter communiceren naar potentiële klanten. Zo weten ze wat ze krijgen als ze jou inschakelen om hun open innovatienetwerk te begeleiden.
Om je eigen vaardigheden te ontwikkelen:
de rol van orchestrator vraagt om een breed profiel. Vaak weten mensen wel wat ze kunnen, maar vinden ze het lastig om dat expliciet te benoemen. Door de elementen in het model stuk voor stuk te beoordelen, krijg je een helder beeld waar je goed in bent én op welke vlakken je je nog kunt verbeteren.
Tot slot
In het onderzoek van Hugo lag de focus op orchestrators in open innovatie. De rol van orchestrator komt echter ook voor in andere projecten. Bijvoorbeeld in de functie van projectmanager. Hoewel het model hier niet één-op-één voor over te nemen is, kun je wel per competentie bepalen of deze relevant is, en zo ja, welk niveau nodig is om deze functie te vervullen. Zo kun je met eigen aanpassingen het model voor je laten werken.
Heb je vragen over het onderzoek van Hugo of wil je meer weten over de rol van orchestrator? Neem contact op met Thijs via thijs@hellonewday.nl of 06 – 288 522 97.
