Kansenspotter

Leren van de natuur bij innovatie

Het is een typische eigenschap van sterke ondernemers: kansen spotten. Je ziet wat beter, slimmer, duurzamer of makkelijker kan. Die kansen spotten wij ook. Om ze uit te voeren, zoeken we mensen die ze met ons omzetten tot succes. Misschien heb jij hét antwoord op onze vragen. De kans van deze keer: leren van de natuur bij de innovatie.

Wie goed naar de natuur kijkt, ziet dat alle systemen ontzettend ingenieus in elkaar zitten. Niet gek als je bedenkt dat onze ecosystemen al 3,8 miljard jaar de tijd hebben gehad om te evolueren. De mens heeft veel geleerd van de natuur in de eigen ontwikkeling. Toch hebben we ons er in de moderne tijd steeds vaker boven geplaatst. Dat moet anders, vindt Lydia Fraaije van Fraai Architecten. Zij is namelijk gespecialiseerd in biomimicry, de wetenschap die kijkt naar de lessen van de natuur bij de ontwikkeling van vormen, processen en systemen. In dit blog vertelt Lydia welke kansen zij ziet om te leren van de natuur.

In het kort

De kans: leer van de natuur bij innovatie van vormen, processen en systemen
Het initiatief: biomimicry inzetten in het bedrijfsleven
De partijen: duurzaamheidsinitiatieven, bouwbedrijven en productontwikkelaars
De behoefte: laat onze systemen slimmer functioneren door te kijken naar de natuur

Research & Development

Als de natuur iets ontwikkelt, is dat altijd efficiënt, goed voor de omgeving en zonder afval. Dankzij slimme trucs houden ecosystemen over de hele wereld elkaar in balans. Zo blijven ze goed functioneren. In feite kun je de natuur zien als een Research & Development-afdeling met 3,8 miljard jaar ervaring. Daar kan geen enkel bedrijf tegenop.

De laatste decennia is de mens steeds verder verwijderd geraakt van de natuur. Terwijl we er – zeker op het gebied van duurzaamheid – veel van kunnen leren. Er zijn ontelbaar veel processene in de natuur die we als mensen kunnen vertalen naar onze wereld. Lydia spot verschillende kansen voor biomimicry in het bedrijfsleven.

Pak deze kans

#1 Productontwikkeling

Oppervlakken die zichzelf reinigen? Het kan, kijk maar naar de lotus. Deze waterplant laat druppels automatisch van de bladeren afglijden en zorgt ervoor dat vuil onderweg meegenomen wordt. Zo blijft het blad mooi schoon. Verffabrikanten onderzochten de lotus op nano-niveau en vertaalden wat ze zagen naar gevelverf. Op deze manier ontstond een verf die zichzelf schoonhoudt en daardoor minder onderhoud nodig heeft. En dat is niet alleen mooier, maar ook duurzamer.

Vraag 1: heb je de oplossing voor het verbeteren van jouw product al eens in de natuur gezocht? Door hier op elementniveau met een expert naar te kijken, kom je tot nieuwe inzichten.

#2 Bouwen binnen het ecosysteem

De natuur levert diensten zoals het opvangen van fijnstof, het opslaan van CO₂ en het reguleren van het klimaat. Ook de bodem is vaak ideaal opgebouwd voor de locatie waar die zich bevindt. Zodra mensen hier echter gaan bouwen, schrapen we de waardevolle bodem weg en plaatsen we er iets voor terug dat niets bijdraagt aan het oorspronkelijke ecosysteem. Door bij het ontwerp van een gebouw na te denken over hoe je wel iets terug kunt geven, houd je het ecosysteem beter in stand. Denk bijvoorbeeld aan het plaatsen van een groene gevel die CO₂ opslaat.

Vraag 2: wat zijn jouw ideeën voor de bouw of productinnovatie die het ecosysteem helpen?

#3 Relaties in de maatschappij

Het bedrijfsleven zoals wij dat kennen is vaak competitiegedreven. De één wint, de ander verliest. In de natuur is zo’n situatie van competitie meestal van korte duur, omdat dit veel energie kost. Het is slimmer om je leefwijze af te stemmen op die van de ander en zo beide winst te behalen. Een voorbeeld:

Uilen en buizerds hebben dezelfde prooidieren. Om elkaar niet in de weg te zitten, jagen uilen ’s nachts en geruisloos, terwijl buizerds overdag en op snelheid jagen.

Als we in de maatschappij anders gaan kijken naar relaties, kunnen we ons meer richten op win-winsituaties. In het ideale geval ontstaat een symbiose, zoals in dit voorbeeld van de koe en de reiger:

Een koe die door de wei loopt, maakt met zijn poten gaten in de grond. Hierdoor komen kleine insecten naar boven. Deze zijn vervolgens makkelijker vindbaar voor de reigers die hiervan leven. Zo creëert de koe leven op de plekken waar die loopt.

Vraag 3: wat kun je zelf doen om met jouw handelen voor een ander een winsituatie creëren?

Biomimicry wekt steeds meer interesse vanuit de bouw en het bedrijfsleven. Om het onderwerp nog breder te laten dragen, werkt Lydia o.a. samen met het natuurhistorisch museum in Parijs. Hier vind je een schat aan informatie van biologen over de natuur. Het museum is bezig om deze informatie zo te communiceren dat de focus komt te liggen op het toepassen van deze kennis, zodat mensen hier anders naar gaan kijken. Ook grote organisaties, zoals Shell en Rijkswaterstaat, zijn bezig met biomimicry om hun innovaties te verbeteren.

Wil jij meer weten over biomimicry of wil je weten hoe je dit kunt toepassen in je organisatie? Bel of mail dan met Lydia via lydia@biomimicrynl.org of 06-48490050. Mocht je zoekende zijn hoe je aan de slag kunt met innovatie, dan kan Pim Ketelaars je verder helpen. Neem contact met hem op via pim@hellonewday.nl of +31 6 20866163.