Welke succesfactoren spelen een rol in ecosystemen?

Het al dan niet slagen van een ecosysteem hangt af van vele factoren. Uit onderzoek blijkt dat deze onder te verdelen zijn in drie secties. Deze gaan over de samenstelling van het ecosysteem, de rol die iedereen hierin inneemt en het doel dat het ecosysteem wil bereiken. Bij elk onderdeel spelen weer andere facetten een rol. Hieronder bespreken we de drie secties.

Sectie 1: hoe ziet het ecosysteem eruit?

De eerste sectie gaat over de samenstelling van het ecosysteem. Hierin zijn vier dimensies te onderscheiden. Dat zijn:

Heterogeniteit

Een succesvol ecosysteem bestaat uit partners die elkaar aanvullen. Hoe diverser het team, hoe meer unieke skills aanwezig zijn en hoe innovatiever de oplossingen die ontstaan. Deze heterogeniteit speelt op allerlei vlakken: van de grootte van het bedrijf, tot het type organisatie en de plek waar je je in de supply chain bevindt.

Sleutel tot succes: werk samen met partijen die divers zijn op verschillende vlakken.

Strategische afstemming tussen partijen

Iedereen heeft eigen redenen om onderdeel van het ecosysteem te zijn. Hierin is balans nodig tussen wat je komt brengen, en wat je komt halen. Als zes partijen hetzelfde komen halen van één partij, is van balans geen sprake. Maar ook als een partij iets komt brengen dat niemand nodig heeft, kun je je afvragen of dit een nuttige aanvulling van het ecosysteem is.

Sleutel tot succes: stem bij het begin van de samenwerking af wat iedereen komt halen en brengen, zodat dit met elkaar matcht.

Afstemming richting een gezamenlijk doel

In een innovatie-ecosysteem werk je samen aan het bereiken van een radicaal doel. Bijvoorbeeld het milieuvriendelijker maken van de luchtvaart of stoppen met het gebruik van pesticiden in de landbouw. Door samen een doel na te streven, bereik je meer samenwerking, transparantie en vertrouwen. Zo ontstaan oplossingen die het doel van het ecosysteem overstijgen.

Sleutel tot succes: spreek individuele doelen uit en denk met elkaar mee om een radicaal doel te formuleren waar iedereen achterstaat.

Relationele sturing

Binnen een ecosysteem is het belangrijk dat er onderlinge banden worden opgebouwd. Deze relaties zorgen voor meer flexibiliteit en een groter aanpassingsvermogen. Door te focussen op interpersoonlijke relaties, stimuleer je het onderlinge vertrouwen en langetermijnrelaties.

Sleutel tot succes: stimuleer onderling contact met informele bijeenkomsten en spontane telefoontjes.

Sectie 2: wie zijn onderdeel van het ecosysteem?

Nu je de groep hebt samengesteld, is het tijd om de onderlinge rollen te bepalen. Wie heeft welke functie in het ecosysteem? Een goede afstemming van de rollen is belangrijk voor het succes van het ecosysteem. Er zijn veel verschillende rollen te bedenken. Wij kijken vooral naar:

• Leiderschapsrollen – Dit zijn de kartrekkers. Zij bepalen mede de visie en strategie. Ze zorgen voor continuïteit en coördinatie, wat helpt om de betrokken partijen op één lijn te houden.
• Directe waardecreatie rollen – Dit zijn bijvoorbeeld de leveranciers en gebruikers. Deze groep vormt de kern van het ecosysteem.
• Ondersteunende waardecreatie rollen – Denk hierbij aan de inhoudelijke experts die het ecosysteem ondersteunen door nieuwe verbindingen leggen.
• Ondernemerschapsrollen – Deze groep omvat de ondernemer, sponsor en regelgever, die respectievelijk nieuwe ondernemingen starten, financiële steun bieden en het regelgevend kader bepalen van het ecosysteem.

In een innovatie-ecosysteem komen verschillende rollen op verschillende momenten naar voren, en juist hun onderlinge interactie is cruciaal voor het succes van het ecosysteem. Leiderschapsrollen moeten bijvoorbeeld vanaf het begin een duidelijke richting en visie neerzetten, terwijl ondernemerschapsrollen later de dynamiek en groei stimuleren.

Sleutel tot succes: sta bewust stil bij deze rollen en verdeel ze over de mensen in je ecosysteem.

Hoe pas je dit toe in je eigen ecosysteem?

Het toetsen van je ecosysteem aan de hand van deze succesfactoren is een nuttige manier om het gesprek te starten. Wat heb je al goed voor elkaar? Waar is verbetering nodig? In de ecosystemen waar we dit met Hello New Day hebben gedaan, leidde het steeds tot interessante inzichten.

Zo bleek bij één ecosysteem dat niet alle deelnemende partijen zich konden vinden in het radicale doel. Ze zijn opnieuw in gesprek gegaan om het doel helderder te formuleren. Hierdoor is iedereen nu meer betrokken en is de onderlinge samenwerking verbeterd.

Ook het analyseren van de heterogeniteit leidde in verschillende ecosystemen tot nieuwe inzichten. Zo was in één ecosysteem weliswaar sprake van een heterogene samenstelling op basis van bedrijfsgrootte en -activiteiten, maar bleek de plek in de supply chain weinig divers. Dit hoeft echter niet meteen problemen op te leveren voor het al dan niet succesvol zijn van het ecosysteem. Alleen het feit dat ze zich hier nu van bewust zijn, heeft een positief effect op de succeskansen.